Jak napisać esej? Krok po kroku

Czym jest esej?

Esej to gatunek literacki, który w swej istocie skupia się na luźnym prowadzeniu myśli. Co ważne z punktu widzenia gatunku, nie znajdziemy w nim jasnego podziału na wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Kluczowe są zupełnie inne parametry, takie jak strumień świadomości wokół analizowanego problemu, prowadzenie rozważań, próba rozstrzygania dylematów, przy czym esej wcale nie ma za zadanie udowodnienia tezy (nie ma, bo nawet takiej nie stawia), ani doprowadzenie do faktycznego (a wspomnianego wcześniej) rozstrzygnięcia. Esej ma prowokować do myślenia, zadawania dalszych pytań, podejmowania wyzwań intelektualnych.

Cechy eseju

Wskazać należy, że istnieje szereg cech, które definiują i przyporządkowują esej do ram przyjętej gatunkowości, przy czym w szczególności jest to:

• indywidualizm autora – im większa samodzielność, kreatywność myślenia, otwartość na analizę i ocenę zjawisk, tym lepiej, w szczególności jeśli kreatywność ta zmierza w kierunku wykraczania poza utarte myśleniowo szlaki;
• erudycja – osoba pisząca esej powinna być w stanie kształtować myśl w sposób swobodny, otwarty, nawiązując do swoich doświadczeń, wiedzy, potrafiąc poszukiwać w najciemniejszych zakamarkach pamięci, a jednocześnie odnosząc się do własnych przekonań i oceny sytuacji;
• intertekstualność – pozwala na sięganie do kontekstów, odniesień kulturowych, jednocześnie dopuszczając swobodną reinterpretację, ponowną ocenę i rewizję wnioskowania;
• subiektywizm – esej, w przeciwieństwie do niektórych form skupia się wyłącznie na przemyśleniach autora i jego własnej, samodzielnej, autonomicznej opinii. Można zatem przyjąć, że esej ma na celu przedstawienie myśli i poglądów osoby tworzącej;
• dygresyjność oraz nielinearność – skojarzenia, odwołania czy „skoki” myśleniowe zdecydowanie burzą tak zwaną linearność narracji, ale właśnie o to chodzi w eseju – o odejście od klasycznego podziału narracji, jednolitości i przewidywalności. Im bardziej twórczy i progresywny w myśleniu – tym lepiej.

Konstrukcja eseju - krok po kroku

Skoro już wiemy, czym jest esej (a czym nie jest), co go charakteryzuje, można przejść do tego, jaka jest jego konstrukcja. Zauważyć należy, że składa się ze:

• wstępu, zadaniem którego jest wprowadzenie czytelnika w temat a także przybliżenie do konstytuowanych przez autora poglądów;
• rozwinięcia, w którym autor dokonuje rozważań na wybrany przez siebie temat, odwołując się jednocześnie do posiadanej wiedzy, przemyśleń, różnych utworów kultury (przy czym takim utworem może być nie tylko literatura, film, ale także cytat, informacja prasowa, przypadkowe, jednostkowe zdarzenie itd.);
• zakończenie, które stanowi swego rodzaju podsumowanie dotychczasowo podejmowanych wątków.

Tylko pozornie może się wydawać, że napisanie eseju to rzecz prosta, a wręcz banalna. Nic bardziej mylnego. Jeśli nie zna się podstaw, nie rozumie różnic międzygatunkowych, można z łatwością zabrnąć w przysłowiowy kozi róg, a co za tym idzie – przygotować tekst, który nie ma nic wspólnego z esejem. Jeśli zatem, nie czujecie się Państwo odpowiednio na siłach, aby podjąć wyzwanie, jakim jest stworzenie eseju, chętnie pomożemy, ukierunkowując i dając podstawy dla dobrze „skrojonego” tekstu.

wróć do bloga